Прочитайте “Шоколадный торт”

Когда наступил мой день рождения, я пригласил гостей, а мама купила шоколадный торт для угощения.
Ну, пришли они, гости. И все с подарками. Колька, сосед, мне настольную игру «Хоккей» притащил.
— Спасибо, — говорю я Кольке. — Правда, я не очень люблю эту игру. Мне больше нравится настольная игра «Футбол».
Витька принёс мне сказки Андерсена.
— Спасибо, — говорю я, — книжка чудесная. Это ничего, что она не новая. Видно, что её все твои родственники перечитали.
Лиля, одноклассница, подарила мне набор фломастеров.
— Вот кстати, — говорю я. — Мне как раз нужны фломастеры. Жаль только, что здесь всего шесть цветов. Особенно не разрисуешься. Вон я в магазине набор видел — восемнадцать цветов!
Сложил я подарки в угол и приглашаю гостей к столу. Начал делить торт и чай разливать. Смотрю — что-то они, гости мои, какие-то скучные сидят. Я уже и музыку весёлую включил, а они всё равно не веселятся. Ковыряют торт ложечками и в тарелки смотрят. Потом давай один за другим прощаться и ушли. И чем я им не угодил?
Ответьте на вопросы:

• У кого был день рождения: у мальчика или девочки?
• Какие подарки получил мальчик?
• Что он сказал гостям?
• Кого пригласил мальчик к столу?
• Почему гости не веселились и рано ушли?
• Чем не угодил им мальчик?

Впишите вместо точек слоги ча или ща.
зада…, уда…, зай…та, обе…ет, встре…, пло…дка, осве…ет, …йник, ро…, наве…ет, вну…та, ту…

Уроки этики

Начинаем работать по проекту Уроки этики
Прочитайте рассказ о маленьком Пете и том, как он всё осознал.
1-ая часть

Маленький Петя крепко спал. Сквозь неплотно закрытые шторы в комнату проник солнечный зайчик и запрыгал по подушке. Мальчик открыл глаза, было уже светло. Он вспомнил, что сегодня суббота и подумал, как замечательно проведёт день. После завтрака пойдёт с папой в зоопарк, потом на день рождения к двоюродному брату Сереже. Вечером посмотрит новые мультики. Вот сколько планов было у мальчугана трёх с половиной лет от роду. В комнату заглянула мама: «С добрым утром, сынок! Вставай, приведи себя в порядок и приходи завтракать, все уже собрались». Дверь закрылась. Петя вздохнул: зачем обязательно умываться, причёсываться, одеваться? Вот бы встать с постели и сразу за стол! Но мама с бабушкой любили порядок. Семья дружно позавтракала, а после каждый занялся своим делом. Папа повёл сына в зоопарк наблюдать за животными. Потом они купили подарок и поехали в гости. На день рождения собралось много людей. Все дети пришли с мамой или папой. После приветствий и поздравлений гостей пригласили к праздничному столу. Чего там только не было! Конфеты, фрукты, десерты, пирожки, кексы, пирожные. У Пети глаза разбежались. Он первым подбежал к столу, начал хватать разные лакомства. В одну руку взял грушу, в другую кекс и кусал их по очереди. Недоев, бросил на тарелку, потянулся за десертом. Набил полный рот конфетами, тут же попросил мороженое. Испачканные руки вытер о штанишки. Наевшись до отвала, он развалился на стуле. Ребята смотрели на Петю удивлённо, родители переглядывались, качали головами. Папа покраснел от стыда за сына. Он подошёл к нему, взял за руку, вежливо попрощался с хозяевами: «Большое спасибо, всё было очень вкусно. К сожалению, нам пора уходить. До свидания!». Петя крикнул: «Пока, Серёжка!» и пошёл к двери.

2aя часть

Всю дорогу папа молчал. Дома рассказал о поведении сына маме. Та огорчилась: «Как же так! Мы с бабушкой объясняли Пете, как вести себя за столом. За завтраком он делал всё правильно, что с ним случилось в гостях?». «Видно, дома старается, а в других местах не хочет себя утруждать. Ведёт себя, как поросёнок из зоопарка. Сегодня никаких сказок и мультиков!», ‒ сердито ответил папа. Мама, укладывая спать притихшего сына, сказала: «Ты не только нас расстроил, но и себя подвёл. Такого мальчика больше не позовут в гости». Она вышла, а Петя подумал: «Неужели меня не станут звать на дни рождения? Надо поскорее исправляться». Он повертелся в кроватке и уснул. Во сне к нему явилась Фея Хороших Манер. Помахивая лёгкими крылышками, она сказала: «Здравствуй, Петя! Летим в мою школу, я научу тебя приличиям». Малыш радостно согласился, и они упорхнули в окно. Школа была в нарядной беседке посреди зелёной лесной поляны. На скамейках сидели маленькие ребятишки. Петя вежливо поздоровался с ними. Фея произнесла: «Дети, приветствую вас в Школе хороших манер! Сегодня вы узнаете, как вести себя за столом. Запомните 7 правил приличия. Повторяйте за мной: за стол садятся с чистыми руками, опрятно одетыми и причёсанными; некрасиво набивать полный рот; еду жуют с закрытым ртом, чтобы не чавкать; с едой во рту не разговаривают; нельзя облизывать руки, вытирать их об одежду или скатерть, нужно взять салфетку; неприлично класть локти на стол, разваливаться и качаться на стуле; после еды всегда говорят «Спасибо». Взглянув на Петю, фея добавила: «Дети, когда пригласят к столу, подождите, пока все усядутся. Начинайте кушать вместе с другими. Уходя, попрощайтесь со всеми». Чтобы проверить, как ребятишки запомнили правила, она взмахнула волшебной палочкой. В беседке появился красиво накрытый стол. Посмотрев на манеры малышей за едой, фея похвалила их за старание. Потом попрощалась с каждым, трижды хлопнула в ладоши, и дети очутились у себя дома. На другой день бабушка взяла внука в гости к своей подруге. Петя вёл себя, как маленький лорд: был вежлив и соблюдал приличия. Все были восхищены его манерами. Так с тех пор и повелось.
Задание:
1.Самостоятельно прочитайте 2-ую часть, выделите и выучите наизусть 7 правил, как вести себя за столом.

А теперь посмотрите и запомните, как правильно вести себя за столом.

Уроки этики

За стол садятся с чистыми руками, опрятно одетыми и причёсанными
Некрасиво набивать полный рот
Еду жуют с закрытым ртом, чтобы не чавкать
С едой во рту не разговаривают
Нельзя облизывать руки, вытирать их об одежду или скатерть, нужно взять Салфетку
Неприлично класть локти на стол, разваливаться и качаться на стуле
После еды всегда говорят «Спасибо».

1․ Յուրաքանչյուր պատկերի դիմաց գրել, թե նրա որ մասը չի ներկված․ 

8 / 9

8 / 7

6 / 5

6 / 5

4 / 1

3 / 1

2․ Գրի առ հետևյալ կոտորակները

օր․  մեկ տասներորդ՝ 1/10

ա․ մեկ քսաներորդ 1 / 20

բ երկու տասնհինգերորդ 2 / 15

գ․ մեկ քսաներկուերորդ 1 / 22

դ․ երեք ութերորդ 3 / 8

3․ Բառերով գրի առ հետևյալ կոտորակները

օր․ 1/12 – մեկ տասներկուերորդ

ա․ 1/15 – մեկ տասնհինգերորդ

բ․ 2/5 երկու հինգերորդ

գ․  3/7 երեք յոթերորդ

4․ Գտիր թվի նշված մասը

օր․ 12-ի 1/2 մասը  12։2×1=6

ա․ 18-ի 1/6 մասը ․ 18 ։ 6 x 1 = 3

բ․ 24-ի 1/4 մասը 24 : 4 x 1  = 6

գ․ 45-ի 1/9 մասը  45 : 9 x 1 = 5

դ․ 65-ի 1/5 մասը  65 : 5 x 1 = 13

ե․ 100-ի 1/25 մասը 100 : 25 x 1 = 4

5․ Տրված մասերի միջոցով որոշիր թիվը․ 

օր․ թիվը, որի 1/2 մասը 24 է – 24×2:1=48

ա․ թիվը, որի 1/6 մասը 20 է 20 x 6 : 1 = 120

բ․ թիվը, որի 1/2 մասը 100 է  100 x 2 : 1 = 200

գ․ թիվը, որի 1/4 մասը 12 է 12 x 4 : 1 = 48

դ․ թիվը, որի 1/5 մասը 15 է 15 x 5 : 1 = 75

6․ Արինան գնել էր 500 գ շաքարավազ։ Տորթի համար նա օգտագործեց դրա 3/5 մասը։ Որքա՞ն շաքարավազ օգտագործեց Արինան։ 

7․ Անտառի մակերեսը 92 հա է։ Կաղնիները կազմում են անտառի մակերեսի 1/4 մասը։ Որքա՞ն հա է կազմում կաղնիների զբաղեցրած տարածքը։ 

8․ Արփին կարդաց 524 էջանոց գրքի  5/4 մասը։ Քանի՞ էջ մնաց կարդալու Արփիին։  

9․ Վարորդը 2500կգ  ձմերուկի 3/5 մասը դատարկեց առաջին խանութում, իսկ մնացածի 1/3 մասը՝ երկրորդ խանութում։ Քանի՞ կգ դատարկեց վարորդը երկրորդ խանութում։

10․ Աշոտը իր ունեցած դրամի 3/5 մասը ծախսեց տետր գնելու համար, իսկ 1/5 մասը՝ տետր գնելու համար։ Որքա՞ն դրամ մնաց Աշոտի մոտ գնումներից հետո, եթե նա ուներ 1000դրամ։ 

• Նախադասությունները դարձրեք ժխտական:

Օրինակ՝ I play the piano. I don’t play the piano.

• Ann plays the piano very well.
  Ann doesn’t plays the piano very well.
• They know my phone number.
  They don’t know my phone number.
• We work very hard.
  We don’t work very hard.
• He has a bath every day.
  He doesn’t has bath every day.
• You do the same thing every day.
  You don’t the same thing every day.

• Բայերը գրիր ճիշտ ժամանակաձևով 

Examples: He is (be) often tired. They like (like) ham and eggs. He goes (go) to school.

1. They …… a cold. (have)
2. She ….. up at seven. (get up)
3. We …… breakfast at eight. (have)
4. Peter …… to school. (go)
5. Anna  ……home at two. (get)
6. He …… an ice cream. (want)
7. Kelly …… TV. (watch)
8. She …… her homework. (do)
9. Our teacher ….. in Oxford Street. (live)
10. Eric and Tom  ……blue shirts. (wear)
11. My sister ….. a song. (sing)
12. My mum  …..spaghetti. (cook)
13. Mr Black  ……in his office. (work)
14. The girls often …….  a book. (read)

A GOOD FRIEND

The box is near the dog – house .
Is the box near the dog – house ?
The box is not near the dog – house .

One day the cat goes for a walk .
Does the cat go for a walk one day ?
One day the cat doesn’t go for a walk .

I can help you .
Can I help you ?
I can’t help you .

The little kittens ask the dog.
Do the little kittens ask the dog?
The little kittens do not ask the dog.

Պատմում է Հովհաննես Թումանյանի աղջիկը՝ Նվարդ Թումանյանը.

Հայրիկը երեխաների անունները դնում էր հատուկ խնամքով: Հիշում եմ, նորածին աղջկա Սեդա անունը գտնելու համար պատմական գրքեր էր նայում, և կարծեմ 19-րդ դարի իշխանուհու անուն է: Լևոն Շանթին այդ անունը շատ դուր եկավ և նա էլ այդ անունով իր «Հին աստվածների» հերոսուհուն կնքեց:
Մեր անուններից երեքը Րաֆֆու «Սամվելից» է առնված` Մուշեղ,Աշխեն, Նվարդ: Արեգի անունը դրել է Ղազարոս Աղայանը. հայրիկն Աղայանին գրել էր, թե մի երեխա էլ ավելացավ, և ստացել պատասխան. թե աղջիկ է, անունը դիր Արեգնազան, թե տղա է` Արեգ:
Մյուս տղաների անունները` Արտավազդ և Համլիկ, հայրիկն իր դրամաներից է վերցրել:
***
Հայրիկը շատ հոգատար էր տասը երեխաներից ամեն մեկի հանդեպ: Երբ մեկը հիվանդանում էր` մոտենում էր գրկում, գուրգուրում, տաքությունն իմանում, հետո հարցնում. «Սիրուն ջան, ի՞նչ ես ուզում որ բերեմ…»: Երբ ասում էինք` ոչինչ, բացականչում էր. «Պա´հ, էդ ինչ դժվար բան ուզեցիր. ես ոչինչը ո՞րտեղից գտնեմ…»:
Գնում էր և վերադարձին հետը բերում էր նարինջ, Գանձակի խաղող կամ խնձոր: Սովորաբար դա ձմեռն էր լինում, երբ հիվանդանում էինք անգինայով: Իսկ առհասարակ, քիչ էինք հիվանդանում:
***
Մարդու զարգացման գործում ընթերցանությանը, ինքնակրթությանը, զրույցին, անձնական շփումներին ավելի մեծ տեղ էր տալիս, քան դպրոցին: Հաճախ էր ասում. «Մեր տունը ձեզ համալսարան»: Եվ իրոք, մեր տունը մի համալսարան էր հայրիկի ճոխ գրադարանով, նշանավոր հյուրերով, իմաստուն զրույցներով, ժամանակի իրականության հետ ունեցած լայն շփումներով: Շատ էր ուզում, որ երեխաները դառնան նուրբ և ազնիվ ճաշակի տեր մարդիկ:
Ասում էր.-Ամենից շատ ինձ մարդու անճաշակ լինելն է բարկացնում: Ամենագլխավորը կյանքում` ճաշակն է: Ճաշակը կյանքի բույրն է:
***
Հսկող աչք էր, սիրող ձեռք և գթառատ սիրտ:
***

Ղազարոս Աղայանը և Պերճ Պռոշյանը գժտված էին և տարիներով իրարից խռով: Հայրիկը շատ էր ուզում նրանց հաշտեցնել: Մի կիրակի օր, առավոտը, Պռոշյանը հյուր է գալիս Թումանյանին, և այդ օրը, ինչպես միշտ, Աղայանը ճաշին պետք է լիներ Թումանյանի մոտ: Թումանյանը Պռոշյանին զբաղեցնում է մինչև ճաշի ժամը, ու Ղ.Աղայանը գալիս է: Ճաշում են միասին և այդ օրը երեքով միասին նկարվում են, հաշտությունը հավերժացնում այդ լուսանկարոավ:

* * * * * *

Վրաց պոետներն ու գրողները առանձին ակնածանքով էին վերաբերվում հայրիկին: Երբ նրա հետ անցնում էինք Դվարցովայա փողոցով, վրացիները հեռվից տեսնելով նրան, մոտենում էին, կանգնում, ողջունում. “Привет Арарату!”: Իսկ երբ մեր տան մոտովն էին անցնում, գիշեր լիներ թե ցերեկ, հայրիկին դուրս էին կանչում պատշգամբ, ողջունում էին, մի ջերմ խոսք ասում` անցնում կամ ուղղակի բարձրանում էին տուն, իրեն մոտ:

* * * * * *

Մրգի սիրահար էր, ամեն տեսակի միրգ էր գնում, շատ էր սիրում խնձոր և ընկույզ: Մի օր ընկույզ էր առել` ամբողջ մի պարկ. բերին տուն, քանի կոտրեցինք` փուչ դուրս եկավ: Հարցրինք, թե` հայրիկ, ինչու՞ չէիր փորձում, հետո առնում, թե` մի հինգը կոտրեցի, բոլորը փուչ դուրս եկան, ասի ուրեմն մնացածը լավը կլինի. ծախողն էլ մի խեղճ մարդ էր, ուզում էր ծախի, շուտ տուն գնա, ասում էր երեխեքս սոված են. մեղքս եկավ` վերցրի:

***
Բնավորությամբ պարզ էր, լավատես ու ժպտուն, ամեն ինչ հեշտացնող, հեշտ ու թեթև տանող, բայց իր վիշտն ու ցավը տանում էր վարագուրած, անտրտունջ: Նույնիսկ մտերիմ մարդիկ չգիտեին նրա հոգսերն ու տառապանքները: Եվ իր անձնական, ընտանեկան և գրական կյանքի բոլոր դժվարություններն ու նեղությունները տարել, հաղթահարել է մեն-մենակ:
Շատ էր տպավորվող, զգայուն. մի փոքրիկ լավ վերաբերմունք բավական էր, որ ջերմանար, ուրախանար և ընդհակառակը` վատ վերաբերմունքից` նեղանար, փակվեր, հեռանար:

Հարցեր

Երբ Հովհանես Թումանյանի երեխաները հիվանդանում էին և Հովհանես Թումանյանը հարցնում եր թե ինչ էին ուզում , երբ երեխաները ասում էին ոչմի բան ինչ էր ասում Հովհանես Թումանյանը ։


Հարցեր

Ինչ էր ասում Հովհանես Թումանյանը երբ բոլորր ընկույզներից դուրս էր գալիս փուչ ։


Հարցեր

Թվի գտնելը, երբ հայտնի է նրա մասը

1․ Գտնել այն թիվը, որի 

ա․ 1/7 մասը 14 է = 98

բ․ 1/5 մասը 25 է = 125

գ․ 1/2 մասը 12 է = 24

դ․ 1/4 մասը 2 է = 8

2․Լրացրու աղյուսակը 

Մասը/Թիվը	1/2	1/3	1/4	1/5	1/6	1/7	1/8
48	24	16	12	xx	8	xx	6
72

3․Լրացրու աղյուսակը 

Թիվը/Մասը	30	34	100	22	150	32	10
1/2	15	17	50	11	75	16	5

4․ Ջրավազանում կա 800 լ ջուր, որը կլազմում է նրա տարողության 1/3 մասը։ Որքա՞ն է ջրավազանի տարողությունը։ 

5․ Եվայի մտապահած թվի 1/3 մասը 25 է։ Ի՞նչ թիվ է մտապահել Եվան։ 

6․ Խանութում եղած նաինջների 1/4 մասը, որը կազմում է 2 տ 450 կգ վաճառվեց։ Որքա՞ն նարինջ կար խանութում։ 

7․ Կատուն խմեց ամանի մեջ լցված կաթի 1/6 մասը, որը կազմում է 2լ։ Որքա՞ն կաթ կար ամանի մեջ։ 

8․ Սիրելի սովորող, իսկ հիմա փորձիր ինքդ կազմել այսպիսի խնդիրներ։ 

Լրացուցիչ խնդիրներ

1․ Հայրիկն ինձ տվեց իր մոտ եղած գումարի 1/10-ը։ Քույրիկիս տվեց մնացած գումարի 2/9-ը։ Ինչքա՞ն մնաց հայրիկի մոտ, եթե սկզբում նա ուներ 50 000֏:

2. Մայրիկը թխվածքը բաժանեց 12-ի։ Քրոջս տվեց թխվածքի 1 մաս, եղբորս՝ 2, ինձ՝ 1։ Թխվածքի ո՞ր մասը մնաց։

3․ Ավտոմեքենան ընթացավ 60 կմ/ժ արագությամբ։ Այնուհետև արագությունը ավելացրեց 2/3 մասի չափով։ Քանի կմ/ժ եղավ ավտոմեքենայի արագությունը բարձրացնելուց հետո։ 4․ Արամի մտապահած թիվը 2418 թվի 1/6 մասն է։ Նարեի մտապահած թիվը 6 անգամ մեծ է 409-ից։ Հաշվիր նրանց մտապահած թվերի գումարը։